“Wat zijn de gevolgen van pesten? Welke invloed hebben jouw woorden op jezelf en op anderen? Ontdek het.”
De gevolgen van pesten; de impact op slachtoffers, daders en op de samenleving.
Pesten is een ernstig probleem dat langdurige en diepgaande gevolgen heeft voor de mentale gezondheid, voor zowel de daders als de slachtoffers en de maatschappij in zijn geheel.
De constante stress, angst en de vernedering kunnen leiden tot diepgaande psychologische gevolgen die veelal niet direct zichtbaar zijn. Ze hebben een groot effect op de kwaliteit van het leven. Pesten manifesteert zich in verschillende vormen zoals fysiek, verbaal, sociaal of online (cyberpesten).
Hoe fijn zou het zijn als daders (pesters) én slachtoffers de impact van woordkeuzes leren begrijpen?
Wanneer de impact en de consequenties van woordkeuzes en houdingen bekend is en visueel is gemaakt, verandert er veelal iets in de houding van de betrokken personen. Jong en oud. Dit kan leiden tot veranderingen in het pestgedrag en in de emoties die erbij komen kijken.
Ben je hier benieuwd naar, lees dan verder! Ik heb namelijk een prachtige workshop ontwikkeld welke waarde heeft voor het gehele leven.
Op de pagina waar jij je nu op bevindt zal ik ingaan op de psychologische, sociale en de fysieke gevolgen van pesten voor alle betrokkenen. Ook vertel ik wat over de bredere maatschappelijke impact.
Ik leg uit hoe pesten het leven van slachtoffers en daders kan beïnvloeden en in de workshop leg ik uit hoe we als samenleving de gevolgen van pesten kunnen verminderen.
Wanneer je alle informatie tot je hebt genomen begrijp je waarom het deelnemen aan mijn workshop jou veel kan brengen. Voor jezelf en voor iedereen waar jij mee in aanraking komt.
Zo creëren we een veilige, respectvolle omgeving op scholen, in thuissituaties, op werkplekken en in online gemeenschappen. Door meer bewustzijn te creëren, empathie te bevorderen en handvaten te geven aan slachtoffers en daders kunnen we de gevolgen van pesten verminderen en een positieve houding teweeg brengen.
Kom jij het ervaren?
Wat is pesten?
Pesten is een vorm van agressie die herhaaldelijk en opzettelijk wordt uitgevoerd, met als doel iemand te beschadigen of te vernederen. Het kan zich op verschillende manieren manifesteren:
fysiek pesten; slaan, schoppen en duwen
verbaal pesten; beledigen, schelden en/ of kwetsende opmerkingen
sociaal pesten; het buitensluiten van iemand uit groepen of bijvoorbeeld het verspreiden van roddels
cyberpesten; online bedreigingen, belachelijk maken of het verspreiden van schadelijke berichten via bijvoorbeeld Social media, whatsapp, e-mail of digitale platforms
Het pestgedrag kan overal plaatsvinden, als op school, het werk, in de buurt maar steeds vaker ook online. We leven immers in een behoorlijk digitale wereld.
De gevolgen rijken vaak ver en kunnen langdurige schade veroorzaken. Wist je dat je bijvoorbeeld al in je jongere levensjaren jouw blauwdruk creëert voor de rest van jouw leven? Het is dus niet alleen belangrijk om voor het hier en nu bewustwording te scheppen, maar ook voor de toekomst.
Of je nu een slachtoffer of een dader bent of wellicht een ouder van een kind in moeilijkheden.
Omdat de gevolgen voor slachtoffers en daders verschillen, zal ik ze hieronder separaat toelichten.
“ In Nederland worden er jaarlijks 231.200 jongeren in de leeftijdsklasse van 4 tot 12 jaar gepest. De gevolgen hiervan zijn zelfs na 40 jaren nog zichtbaar.”
De gevolgen van pesten voor slachtoffers:
Er kunnen enorme gevolgen door het pesten ontstaan voor de slachtoffers. Deze variëren van psychologische schade tot fysieke gedragsproblemen. Slachtoffers van pesten hebben veelal langdurig last van de impact op hun zelfbeeld, op sociale relaties en op het algehele welzijn.
Langdurige last? Ja, dat lees je goed; het gaat veelal niet om dagen of weken, maar soms zelfs om een mensenleven.
Slachtoffers van pesten moeten zich gesteund voelen, zodat ze hun gevoelens en gedachten kunnen uiten en zo hulp kunnen krijgen. Een veilige omgeving creëren is daarvoor essentieel.
Voor slachtoffers zijn er gevolgen op psychologisch, sociaal, fysiek en academisch niveau. Deze zal ik hieronder kort toelichten.
De psychologische gevolgen van pesten voor het slachtoffer
Pesten heeft grote psychologische gevolgen voor slachtoffers die vaak een aangetast zelfbeeld ontwikkelen (zoals een lage eigenwaarde) en een verslechterde mentale/ geestelijke gezondheid.
Depressie; slachtoffers van pesten ervaren veelal gevoelens van hopeloosheid en veel verdriet. Dit kan leiden tot ernstige depressieve klachten, waarbij slachtoffers zich vaak overweldigd of juist leeg voelen
Angst; het constante gevoel van bedreigingen en onzekerheden kan leiden tot angststoornissen. Dit kan zich uiten in sociale angsten, paniekaanvallen of fobieën (het vermijden) van bepaalde situaties of mensen
Depressie; slachtoffers van pesten ervaren veelal gevoelens van hopeloosheid en veel verdriet. Dit kan leiden tot ernstige depressieve klachten, waarbij slachtoffers zich vaak overweldigd of juist leeg voelen
Angst; het constante gevoel van bedreigingen en onzekerheden kan leiden tot angststoornissen. Dit kan zich uiten in sociale angsten, paniekaanvallen of fobieën (het vermijden) van bepaalde situaties of mensen
Laag zelfbeeld; het zelfvertrouwen van slachtoffers wordt door de herhaaldelijke vernederingen ernstig ondermijnt. Daardoor kunnen zij zich waardeloos voelen waardoor het opbouwen van gezonde relaties moeilijk kan zijn, evenals het comfortabel voelen in sociale situaties.
Zelfbeschadiging (automutilatie) en/ of suïcidale gedachten; in extreme gevallen kan het pesten leiden tot zelfbeschadiging, eetstoornissen of zelf zelfmoorgedachten. Alles om de pijn tegen te gaan. Heb je hier last van? Op deze pagina staan instanties die je kunt benaderen voor hulp.
Wanneer er voor het gevoel geen uitweg is, kan het pesten leiden tot ernstige coping mechanismen. Wat een coping mechanisme is? Coping staat voor alles wat je met je verstand of met een emotie doet. Zo probeer je problemen of stress tegen te gaan of kijk je wat je wil doen om het probleem of de stress te omzeilen. Er zijn zowel actieve als passieve coping strategieën.
Hieronder zal ik een aantal actieve en passieve coping strategieën toelichten:
actief aanpakken en oplossen; je analyseert het probleem en kijkt welke oplossingen er bestaan om uit de situatie te komen. Je kiest vervolgens één van de gevonden oplossingen. Bij complexe problemen deel je het probleem op om vervolgens stukje voor stukje richting een oplossing te werken.
verdoving(en) zoeken; je hebt vast weleens gehoord van het bevriezen, vluchten of vechten mechanisme. Wanneer iemand de verdoving opzoekt, sla je eigenlijk emotioneel op de vlucht voor de situatie. Bij de verdovende middelen kun je denken aan drank, drugs, seks of sigaretten, maar ook aan automutilatie. Er wordt vaak naar zo’n middel gegrepen wanneer het slachtoffer overweldigd wordt maar niets aan de situatie kan veranderen. Verslavingen kunnen hierbij om de hoek komen kijken.
vermijding; in dit geval sluit je als slachtoffer de ogen. De situatie wordt zowel vermeden als ontkent; alsof het niet bestaat, niet is gebeurd. Jouw brein wil je graag beschermen. Wanneer een situatie te heftig voor jou is om te bevatten, dan kan het zijn dat je onbewust je gevoelens wegstopt om te kunnen overleven. Wanneer de tijd er rijp voor is, zul je dan alsnog je emoties onder ogen komen zien.
het zoeken van sociale steun; dit is een fijne manier van coping die veelal goed werkt. Je deelt jouw verhaal met iemand die jij in vertrouwen neemt. Je vindt zo begrip, troost of steun in jouw situatie. Alleen het delen van jouw ervaring kan je al helpen ademruimte te voelen. Delen is helen. Je kunt hierbij denken aan een het voeren van een fysiek gesprek, maar ook het voeren van een telefoongesprek of het sturen van een app berichtje; wellicht leidt het tot mooie oplossingen.
je emoties eruit gooien; wat is er nou lekkerder dan het uiten van je emoties. Niet alleen lucht het op, het voelt alsof er een last van je schouders valt. Toch kan je manier van uiting een impact hebben op jouw omgeving. Wanneer jij extreem boos bent of boordevol spanningen zit kun je soms onbedoeld agressief of asociaal uit de hoek komen. Gebeurt dat per ongeluk? Dan kun je uiteraard altijd je excuses aanbieden en zeggen dat het je even te veel was geworden. Soms kun je het er beter uitgooien dan binnen houden.
niet in actie komen (passiviteit), je machteloos voelen of een depressief reactiepatroon laten zien; “Alles gaat mis ik kan dit écht niet!” “Wat ben ik toch altijd dom bezig”. Het zijn zo maar eens twee voorbeelden die hieronder vallen. Ook al kun je eigenlijk maar weinig met dergelijke uitspraken, ze helpen je wel met het accepteren van tegenvallers. Je geeft als het ware jezelf de schuld, je piekert, je vindt dat jij het niet waard bent of je twijfelt aan jezelf. Naast dat alles ervaar je machteloosheid; je ervaart het gevoel dat jij zelf niets kunt veranderen aan de situatie en daardoor neem je er afstand van en onderneem je geen actie om iets te veranderen. Je reageert passief, soortement van vermijdend.
Mijn oma had altijd wel een mooie uitspraak vond ik “Wat voor probleem jij ook hebt, wanneer je lang genoeg wacht, dan lost het probleem zich vanzelf op”. Deze uitspraak past hier eigenlijk goed bij. Het is een passieve houding.
Toch zijn er situaties die weldegelijk actie behoeven om eruit te komen. Onderneem jij in die gevallen geen actie? Dan kan deze coping stijl ervoor zorgen dat jouw problemen juist groter worden.
geruststellende gedachten; Dit is een goede en prettige coping stijl omdat je paniek voorkomt en jezelf ermee weet te kalmeren. Je zegt als het ware tegen jezelf dat alles goed komt en je vergelijkt jou situatie met situaties van mensen die het vele malen zwaarder hebben. Zo richt jij je op de lichtpuntjes in het leen, op de positieve kanten, het halfvolle glas. Indien jij je in een situatie bevindt waar er op een korte termijn actie is vereist, dan is dit niet de meest effectieve coping stijl die er is. Weet dus wanneer je de handen uit de mouwen moet steken.
Geruststellende gedachten creëren is een stijl die ik zelf veel toepas: Ik heb een rotsvast vertrouwen in het universum en dat het universum mij de handvaten en steun zal geven die ik nodig heb om het leven aan te kunnen. Of het nu een extreem moeilijke periode is die ik doorga of dat alles relatief stabiel verloopt. Ik geloof dus in ‘de hogere machten’.
“In rapporten van de staat van het onderwijs staat dat 17% van de leerlingen binnen het PO wordt gepest en 9% binnen het VO.
Dat komt neer op 5 leerlingen per klas/ groep.”
De sociale gevolgen van pesten voor het slachtoffer:
De sociale gevolgen van pesten zijn vaak net zo verwoestend als de psychologische gevolgen:
isolatie; slachtoffers worden veelal buitengesloten van sociale groepen. Dit belemmert hun vermogen om nieuwe vriendschappen te sluiten in een ernstige mate, wat vervolgens kan leiden tot sociale isolatie of eenzaamheid.
moeite met vertrouwen; langdurig gepest worden kan ervoor zorgen dat slachtoffers moeite hebben met het vertrouwen van andere mensen. In het latere leven kan dat relaties gaan beïnvloeden, bijvoorbeeld met je vrienden, familieleden of met collega’s.
verminderde sociale vaardigheden; als je een slachtoffer bent van pestgedrag kun je het lastig vinden je te bevinden in sociale situaties en je kunt het gevoel hebben dat je niet goed bent in communiceren. Dit kan je vermogen om effectief met anderen om te gaan belemmeren waardoor de kans op toekomstige negatieve ervaringen wordt vergroot.
De fysieke gevolgen van pesten voor slachtoffers:
Naast de psychologische en de sociale gevolgen van pesten zijn er ook fysieke gevolgen die niet altijd zichtbaar zijn, maar veel negatieve effecten met zich kunnen meebrengen. Het lichaam reageert bijna altijd op de constante stress en op de angst die een slachtoffer ervaart:
slaapstoornissen; door het pesten ontstaat er angst en stress wat kan leiden tot slaapstoornissen zoals slapeloosheid of nachtmerries.
lichamelijke klachten; slachtoffers van pesten kunnen last krijgen van fysieke symptomen zoals hoofdpijn, maagpijn en/ of spierpijn. Deze gevolgen ontstaan vaak na langdurige perioden van stress of het aanwezig zijn van constante spanningen. Ze zeggen niet voor niets; stress is een sluipende moordenaar.
een verhoogd risico op gezondheidsproblemen; wanneer de stress door het pesten chronisch wordt dan kan het je immuunsysteem verzwakken, waardoor je minder weerbaar wordt tegen ziektes en infecties. In ernstigere gevallen kunnen de fysieke symptomen leiden tot langdurige gezondheidsproblemen.
De academische gevolgen van pesten voor het slachtoffer:
Er zijn nu al verschillende gevolgen van pesten belicht. De gevolgen voor de werking van je brein heb ik nog niet met je besproken, die vallen onder de academische gevolgen.
verminderde concentratie; veel slachtoffers van pesten hebben moeite met de concentratie. Tijdens je schoolwerk, studeren of andere taken dwalen je gedachten vaak af richting de negatieve ervaringen die jij als slachtoffer hebt doorgemaakt of doormaakt.
de schoolprestaties verslechteren; pesten zorgt voor emotionele stress wat je leerprestaties negatief kan beïnvloeden. Hierdoor kun je slechtere cijfers halen en jouw academische potentieel niet volledig benutten.
schoolverzuim; om confrontaties en pesterijen te ver vermijden zie je soms dat slachtoffers de locatie van het pesten gaan vermijden. Bijvoorbeeld de school. In het geval van schoolverzuim worden je kansen voor de toekomst belemmert. Daardoor kan pesten dus zowel academisch als sociaal destructief zijn.
“ Scholen kunnen de workshop implementeren om de kinderen meer te leren over empathie, respectvolle omgangsvormen en de impact van woordgebruik, van pesten. Op die wijze grijpen scholen proactief in om pestgedrag te voorkomen en/ of te stoppen.”
Feiten en cijfers over pesten op scholen:
Een studie van de Universiteit van Warwick laat zien dat mensen die gepest zijn als kind, zelfs op hun vijftigste levensjaar nog kampen met de psychische gevolgen. (Bron; NRC)
Niet alleen deze Universiteit heeft onderzoeken gedaan naar de langdurige littekens, ook de Britse National Development Study laat zien dat kinderen die op school gepest zijn zelfs 40 jaren na data de gevolgen nog ervaren op zowel fysiek als mentaal gezondheidsniveau. The American Journal of Psychiatry heeft hier een artikel over gepubliceerd. Deze Britse studie heeft kinderen die op een leeftijd van zeven en elf jaren oud werden gepest geanalyseerd als vijftig jaar oude volwassenen. Er is gekeken naar sociale relaties, de gezondheid en de economische situatie. Deze mensen bleken vaker te maken te hebben met emotionele struggels als depressies, zij ervaarde minder sociale steun, er waren minder baankansen en er was een lagere kwaliteit van leven. (Bron; Sciencedirect)
Met dit in gedachten, weet je dus dat het belangrijk is om hulp te zoeken wanneer je wordt gepest én om kinderen goed te informeren over de impact van het woordgebruik, om pestgedrag te voorkomen.
Wist je dat zeven op de tien slachtoffers het pesten meldt bij familie of vrienden? Praten is goed. Delen is helen. Toch is het zonde dat niet iedereen naar voren durft te komen.
Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, 2022) geven aan dat naar schatting zo’n 240 duizend personen van 15 jaar en ouder in de twaalf maanden voorafgaande aan het onderzoek weleens waren gepest. Er is geen onderscheid in mannen of vrouwen, die cijfers komen met elkaar overeen. (Bron; CBS)
Rapporten van ‘De staat van het onderwijs 2024’ laten cijfers zien over het pesten op verschillende niveaus, binnen het onderwijs. Deze cijfers laten zien dat pesten in het primaire onderwijs een groeiend probleem is. 17% van de leerlingen gaf volgens de cijfers aan gepest te worden binnen het PO en 9% binnen het VO. Het rapport laat ook zien dat LHBTIQ+ leerlingen vaker worden gepest dan andere leerlingen (LHBTIQ+ staat voor: lesbisch, homoseksueel, bi+, transgender, intersekse en queer personen). (Bron; Overheid)
De staatssecretaris van het onderwijs heeft aangegeven dat het gemiddelde aantal kinderen in een klas (2013) op een basisschool in Nederland 22,4 leerlingen is en dat dit aantal zal stijgen door fusies en bezuinigingen naar zo’n 26,3 leerlingen per groep.
Volgens onderzoeken van de Algemene Onderwijsbond blijkt dat één op de zes scholen in Nederland te groot is en over klassen beschikt met 30+ leerlingen per groep. Kijken we naar grootschalige scholen met meer dan 500 leerlingen, dan bestaat zelfs één op de vijf groepen uit 30+ leerlingen. (Bron; AOB)
Afgerond houdt dit in dat er in elke groep van de basisschool dus vijf leerlingen worden gepest. Vijf per groep. Dat is behoorlijk heftig toch?
Kijken we naar de cijfers van het CBS, dan had Nederland in het schooljaar 2023/2024 een ruime 1,36 miljoen basisschool leerlingen. Pakken we de cijfers van ‘De staat van het onderwijs 2024’ dan weet je dus dat er in Nederland jaarlijks 231.200 jongeren in een leeftijd van 4 tot 12 jaar worden gepest.
En al deze leerlingen zullen te maken krijgen met die lange termijngevolgen die het pesten met zich meebrengen. Oef…
Tijd voor bewustwording, vind je niet?!
Een opdracht om uit te voeren ter bewustwording van pestgedrag:
Pak een vel papier en kijk er eens naar. Het is mooi glad, recht en effen. Maak er nu in stapjes een propje van; vouw het één keer en nog een keer en verfrommel het nu helemaal in je vuistjes. Kijk ernaar. Wat vind jij van je werkje? Zitten er genoeg vouwen in? Ben je er trots op?
Vouw het papiertje uit en probeer het zo recht mogelijk te krijgen. Strijk, vouw om, sta erop; doe alles wat nodig is om jouw papiertje weer als nieuw te krijgen. Gelukt?
Hoe jij het ook probeert, je kunt onmogelijk álle lijntjes uit het papier krijgen. Het wordt nooit meer als nieuw.
Dit is eigenlijk hetzelfde met pesten.
Elk negatief woord wat je zegt, elke negatieve houding die jij aanneemt; het is als een vouwlijntje in het levenspapier van iemand anders én van jezelf. Met deze realisatie weet je dat er in feite niets is wat jij kunt doen om door jouw uitgesproken woorden of gedane daden volledig weg te halen. Er is geen sorry of toverspreuk voor gemaakt om het ongedaan te maken. De lijntjes, littekens, zullen een leven lang (on)zichtbaar achterblijven en voor het slachtoffer en jouwzelf voelbaar zijn.
Een welgemeend excuses kan de pijn verzachten maar wat beter zou zijn is het voorkomen van het uitspreken van negatieve woorden of het uitvoeren van negatieve daden. Hoe fijn zou dat zijn? Jullie doen als personen elkaar geen pijn en hoeven ook niet na te denken over alle verdrietige gevolgen. Er zijn geen littekens ontstaan.
Dan kom ik nu bij mijn mooie workshop; jij leert waarom jouw woorden en aangenomen houdingen lijntjes in het levenspapier veroorzaken. Er ontstaat bewustwording om het maken van de lijnen te voorkomen.
Mooi he!? Zie ik jou in mijn praktijk voor de ‘water en woorden’ workshop?
Bewustwording is van essentieel belang.
Met deze kennis weet je dus dat het van essentieel belang is bewustwording te creëren om de gevolgen van pesten te beperken.
Natuurlijk kun je heerlijk komen ontspannen tijdens een klankbelevenis of een meditatie om de stress los te laten en om te kunnen helen maar het is ook belangrijk om de oorzaak aan te pakken.
Hoe je die oorzaak kunt beïnvloeden? Door het volgen van de workshop Water en Woorden.
Met deze workshop wordt er namelijk bewustwording gecreëerd wat de impact van woorden en het gedrag van mensen is. Hierbij wordt er niet specifiek gefixeerd op óf daders óf slachtoffers, maar mensen in het algemeen. Daders worden bewust van de dieper liggende gevolgen van het pesten en slachtoffers ontvangen handvaten hoe zij hun eigen energie positief kunnen beïnvloeden.
Scholen kunnen de workshop implementeren om de kinderen meer te leren over empathie, respectvolle omgangsvormen en de impact van woordgebruik, van pesten. Op die wijze grijpen scholen proactief in om pestgedrag te voorkomen en/ of te stoppen.
Eventueel kunnen scholen na de workshop zelf een themadag implementeren om open communicatielijnen tussen leerlingen en leraren te bevorderen, ter voorkoming van pesten. De workshop heeft dan al prachtige handvaten geboden om op verder te borduren.
Het bieden van veilige ruimtes waar kinderen en volwassenen zich gehoord voelen, kan helpen om pestgedrag te verminderen en slachtoffers te ondersteunen.
“Volgens het CBS worden er in een periode van slechts 12 maanden tijd zo’n 240 duizend personen van 15 jaar en ouder weleens gepest.”
Agressief gedrag en antisociaal gedrag bij pesters, daders.
Pesters vertonen vaak agressief gedrag en kunnen moeite hebben met het reguleren van hun emoties. Vaak komt dit voort uit een gevoel van machteloosheid of een gebrek aan empathische mogelijkheden. Dit kan pesters ertoe aanzetten anderen te domineren om hun eigen onzekerheden te compenseren.
Agressief gedrag op een jonge leeftijd kan zich voortzetten in de volwassen levensjaren, wat kan leiden tot problemen in professionele relaties, vriendschappen en familiebanden.
Naast dit alles kan het pestgedrag bij jongeren op een latere leeftijd ook evolueren naar antisociaal gedrag. Ook pesters kunnen moeite hebben met het verwerken van emoties. Dit maakt hen vatbaar voor gedragsproblemen. Dit gedrag uit zich in conflicten met de wetgeving, criminaliteit of geweld binnen persoonlijke relaties.
Het is dus van cruciaal belang om pestgedrag op een vroegtijdige leeftijd aan te pakken en om bewustwording van acties te realiseren. Zodat de dader niet verder wordt aangemoedigd om dergelijke destructieve gewoonten voort te zetten.
Eigenlijk zou je dus kunnen zeggen dat je in een zekere zin medelijden met zowel de slachtoffers als de daders kunt hebben, omdat voor beiden de gevolgen aanzienlijk kunnen zijn.
Hieronder zoom ik in op de psychologische, sociale, juridische en maatschappelijke gevolgen van pesten voor de daders.
Wat zijn de gevolgen van pesterijen voor daders?
Bij pesten zijn er twee partijen in beeld; de daders en het slachtoffer.
Hoewel de gevolgen van pesten veelal het meest zichtbaar zijn bij de slachtoffers, kunnen ook de daders vele negatieve en vergaande gevolgen ondervinden. Het is hierbij belangrijk om te begrijpen dat pestgedag vaak voorkomt uit onzekerheden of problematische thuissituaties. Er liggen vaak onderliggende problemen aan ten grondslag, die de dader ook in het latere leven kunnen achtervolgen.
Voor pesters is het van belang dat ouders het pestgedrag corrigeren en werken aan het verbeteren van de empathie en conflictoplossing. Daarnaast kun je jouw kinderen helpen om het zelfvertrouwen op te bouwen en het sociale bewustzijn te verbeteren, om pesten in de toekomst te voorkomen.
Het volgen van deze workshop kan daar zeker een steentje aan bijdragen.
De psychologische gevolgen van pesten op de daders. Waaronder schuldgevoelens en wroeging.
In veel gevallen zullen pesters oftewel daders in hun latere leven gaan worstelen met schuldgevoelens en wroeging over het gedrag wat zij eerder hebben laten zien. Wroeging zijn onprettige gevoelens welke zich ontwikkelen tot spijt of pogingen om de gevolgschade te verhelpen.
Wanneer pesters zich gaan realiseren hoeveel schade zij hebben aangericht, voelen zij zich vaak schuldig over de gevolgen van hun gedrag voor hun slachtoffers. Dit kan leiden tot emotionele pijn en zelfs depressies.
Pestgedrag gaat vaak gepaard met een gebrek aan empathie wat in het latere leven kan leiden tot een emotionele onbalans en moeilijkheden bij het aangaan van gezonde en respectvolle relaties.
Pesters kunnen op latere leeftijd gewetenswroeging of emotionele problemen ervaren;
gewetensproblemen; sommige pesters kunnen gaan beseffen hoeveel schade zij hebben veroorzaakt. Dit kan leiden tot schuldgevoelens of schaamte. Op hun beurt kan dit bijdragen aan problemen met het zelfvertrouwen of depressieve klachten.
toekomstige gedragsproblemen; pesters vertonen vaak agressief en antisociaal gedrag. Dit kan op termijn leiden tot problemen in het latere leven. Denk aan conflicten met autoriteiten of crimineel gedrag.
emotionele onbalans; veel pesters hebben emotionele problemen. Deze zijn vaak het gevolg van een moeilijke thuissituatie. Dit kan leiden tot chronische boosheid, frustraties of emotionele stoornissen.
De juridische gevolgen van pesten voor daders
Wanneer er ernstige gevallen van pesterijen zijn, kan het pesten leiden tot juridische repercussies (nadelige gevolgen) voor de dader.
strafrechtelijke gevolgen; in sommige gevallen zoals bij (fysiek) geweld of cyberpesten (dat is het pesten op het Internet) kan een pester strafrechtelijk worden vervolgd voor mishandeling, bedreiging, intimidatie of stalken. In Nederland worden er naast zeer hoge geldboetes ook gevangenisstraffen uitgedeeld voor deze vormen van pesten. Om de hoogte van de bedragen en de celstraffen te bepalen wordt er gekeken naar de ernst van de situatie.
boetes en schadevergoeding; in gevallen van cyberpesten kan de dader worden aangeklaagd voor de schade die er is veroorzaakt. Dit kan resulteren in (hoge) boetes of schadevergoedingen aan het slachtoffer.
Je kunt bij cyberpesten denken aan bijvoorbeeld bedreigingen, stalken (stelselmatig lastigvallen), beledigen, laster (het opzettelijk beschadigen van iemands goede naam door iemand ten onrechte te beschuldigen van een feit), smaad (met opzet iemand zijn/haar eer of goede naam kapot proberen te maken), discrimineren of oplichting (ook fraudering valt hieronder). Maar ook het posten van sexy foto’s of filmpjes van iemand is strafbaar. Het kan iemand voor een leven lang schaden.
Word je gepest of mishandeld? Kijk dan eens op deze pagina van de politie voor handvaten.
De sociale gevolgen van pesten voor daders.
Op het sociale vlak kunnen er voor pesters veel negatieve gevolgen tot stand komen. Helaas zie je vaak dat juist deze gevolgen leiden tot een negatieve spiraal.
moeilijkheden in relaties; door het agressieve gedrag kunnen pesters moeite hebben met het aangaan van gezonde, respectvolle relaties met anderen. Zowel in de jeugd als op latere leeftijd.
conflicten met autoriteiten; pesters hebben vaak conflicten met ouders, leerkrachten of andere gezagsdragers zoals voogden. Dit kan hun sociale en professionele vooruitzichten gaan schaden.
negatieve reputatie; pesters ontwikkelen vaak een slechte reputatie onder leeftijdsgenoten, waardoor ze sociaal geïsoleerd kunnen raken.
Heb je te maken met hele jonge kinderen, dan is de frontale hersenkwab nog niet volledig ontwikkeld. Kinderen overzien daardoor nog niet de lange termijn gevolgen. Daarbij komt dat de brein ons wil beschermen. Wanneer kinderen dus iemand zien die dominerend is, beangstigend, een dader; zullen er ook kinderen zijn die zich in de eerste instantie aansluiten bij de dader. Zij zullen het de slachtoffers nog moeilijker maken dan zij al hebben. Er ontstaan hierdoor veel inwendige conflicten voor de meelopers. Komen er inzichten in de acties van daders, dan kan dit leiden tot conflicten en zelfs het verlies van vriendschappen.
negatieve reputatie; pesters ontwikkelen vaak een slechte reputatie onder leeftijdsgenoten, waardoor ze sociaal geïsoleerd kunnen raken.
Heb je te maken met hele jonge kinderen, dan is de frontale hersenkwab nog niet volledig ontwikkeld. Kinderen overzien daardoor nog niet de lange termijn gevolgen. Daarbij komt dat de brein ons wil beschermen. Wanneer kinderen dus iemand zien die dominerend is, beangstigend, een dader; zullen er ook kinderen zijn die zich in de eerste instantie aansluiten bij de dader. Zij zullen het de slachtoffers nog moeilijker maken dan zij al hebben. Er ontstaan hierdoor veel inwendige conflicten voor de meelopers. Komen er inzichten in de acties van daders, dan kan dit leiden tot conflicten en zelfs het verlies van vriendschappen.
“Pesten creëert onveilige omgevingen, versterkt schadelijk gedrag en belemmert de sociale cohesie. Kom jij in actie om pestgedrag tegen te gaan of te verminderen?”
De gevolgen van pesten voor de maatschappij
De impact van pesten reikt verder dan de betrokken personen. Er zijn brede gevolgen voor de samenleving. Pesten creëert onveilige omgevingen, versterkt schadelijk gedrag en het belemmert de sociale cohesie (de wijze waarop mensen uit verschillende groepen met elkaar omgaan. Bijvoorbeeld armen en rijken). Hierdoor wordt het algehele welzijn van de samenleving aangetast.
Het bevorderen van wederzijds respect draagt bij aan het verminderen van pesten. Dat begint bij de bewustwording van je woordgebruik en houding in het leven.
Bij de gevolgen van pesten voor de maatschappij kun je denken aan;
het verlies van vertrouwen en gemeenschapsgevoel. Hierdoor voelen mensen zich onveilig of onverschillig ten opzichte van anderen. Ze worden minder solidair en open en minder eerlijk. Er ontstaat een toename van isolatie, verdeeldheid en wantrouwen. Hierdoor kan pesten worden gezien als iets ‘normaals’ of iets wat te niet te vermijden valt. Heftig!
het oplopen van economische kosten.
Bij pesten op de werkvloer (mobbing) vermindert zowel de productiviteit als het welzijn van mensen en het verhoogt (langdurig) ziekteverzuim. De concentratie en motivatie verdwijnt. Onderlinge relaties worden binnen het team verstoord en er ontstaat een cultuur van wantrouwen en angst. Bij langdurige pesterijen kan het gedrag leiden tot depressies, angsten, ontslag of vroegtijdige pensionering. Dat kan het de samenleving financieel gaan schaden. Soms blijven pesterijen onopgemerkt doordat werknemers zich niet veilig genoeg voelen om zich uit te spreken. Slachtoffers voelen zich niet gewaardeerd en ze kunnen gaan twijfelen aan hun capaciteiten. Hierdoor wordt het zelfvertrouwen aangetast en ontstaat er een verminderde mentale gezondheid wat hun carrière kan schaden. Het is dus van groot belang voor een veilige bedrijfscultuur te zorgen.
Kinderen en volwassen slachtoffers creëren extra kosten voor psychologische ondersteuning zoals therapie, counseling (laagdrempelige hulpverlening), gedragsinterventies, medische behandelingen en emotionele ondersteuning. Hierdoor lopen gezondheidszorgkosten op en worden bijvoorbeeld zorgverzekeringen duurder.
Omstanders en betrokken mensen.
De reactie van omstanders (de mensen die getuige zijn van pestgedrag) is cruciaal en kan het verschil maken tussen het versterken of het doorbreken van pesten. Daarom is deze positie niet gemakkelijk. Soms heerst er het gevoel “wat kan ik doen?”. Waarbij er passief, uit angsten of onzekerheden niet wordt ingegrepen. Terwijl anderen gaan lachen of zwijgen; reacties die pestgedrag versterken.
Kleine reacties kunnen pestgedrag vaak late stoppen. Daarmee laten omstanders zien dat het pesten niet normaal noch acceptabel is.
Denk aan;
Omstanders en betrokken mensen.
De reactie van omstanders (de mensen die getuige zijn van pestgedrag) is cruciaal en kan het verschil maken tussen het versterken of het doorbreken van pesten. Daarom is deze positie niet gemakkelijk. Soms heerst er het gevoel “wat kan ik doen?”. Waarbij er passief, uit angsten of onzekerheden niet wordt ingegrepen. Terwijl anderen gaan lachen of zwijgen; reacties die pestgedrag versterken.
Kleine reacties kunnen pestgedrag vaak late stoppen. Daarmee laten omstanders zien dat het pesten niet normaal noch acceptabel is.
Denk aan;
het tonen van afkeuring
kalmerende woorden uitspreken tegen het slachtoffer (steun bieden)
het aanspreken van de dader
meldingen maken bij verantwoordelijke personen of de autoriteit (politie), bijvoorbeeld wanneer een situatie te gevaarlijk is om in te grijpen
het zijn van een luisterend oor voor het slachteroffer na afloop van de situatie
Het zien van pesterijen kan leiden tot schuldgevoelens. Vooral bij mensen die niet hebben ingegrepen terwijl zij wisten dat zij iets hadden kunnen doen. Daarnaast kan getuige zijn zorgen voor stress en angsten. Met name wanneer de omstanders bang zijn om het volgende doelwit te worden.
Door de sociale spanningen zie je nog weleens dat omstanders een partij kiezen. Wat kan leiden tot conflicten binnen vriendenkringen, klasgenoten of collega’s. Zij dragen de lasten van de betrokkenheid emotioneel met zich mee.
Besef dat jij met andere omstanders kunt samenwerken. Wanneer meerdere personen zich uitspreken tegen pesten, is de impact vele malen groter. Jij kunt de sleutel zijn in het beëindigen van pestgedrag en op de sfeer in jouw omgeving. Doorbreek jij de negatieve dynamiek?
Tijdens de workshop Water en Woorden leer je over de impact van jouw woordgebruik en het woordgebruik van jouw omgeving. Hierdoor wordt er meer bewustwording gecreëerd waardoor je omgeving positief zal worden beïnvloed. Ga jij jezelf inschrijven om te ontdekken hoe jouw acties kunnen bijdragen aan een veilige en respectvolle omgeving?
Depressie en angststoornissen door pesten.
Slachtoffers van pesten ervaren vaak ernstige depressieve gevoelens. Je hebt vast wel een keer van iemand gehoord die een einde aan het eigen leven heeft gemaakt als gevolg van pesterijen. Op Netflix is er in 2017 een Amerikaanse tienerdramaserie verschenen over een meisje Hannah. Hannah brengt 13 ouderwetse cassettebandjes de wereld in waarop ze uitlegt waarom zij zichzelf van het leven heeft beroofd. Het is een vrij heftige serie, maar het geeft ook het verhaal weer van meerdere tieners die allemaal onderdeel uitmaken van heftig grensoverschrijdend gedrag en hoe dit onopgemerkt blijft voor vele buitenstaanders tot het te laat is.
Een constant gevoel van uitsluiting en vernedering van de gedachtegangen van een slachtoffer beïnvloeden, wat kan leiden tot hopeloosheid. Dit kan zich uiten in verschillende symptomen zoals vermoeidheid, verlies van interesse in de dagelijkse activiteiten en een constante afgevlakte stemming. Ook kan er de angst ontstaan om opnieuw gepest te worden of kunnen aanhoudende dreigingen van pesterijen leiden tot algemene angststoornissen, sociale angst of paniekaanvallen. Dit komt doordat slachtoffers in een voortdurende staat van waakzaamheden leven waardoor het psychologische welzijn ernstig wordt verstoord. Zo heb ik in mijn verleden iemand gekend die door uitsluitingen en vergaande pesterijen tijdelijk in een psychiatrische inrichting is gekomen omdat deze persoon een gevaar werd voor zichzelf en voor de samenleving. Dit laat het belang van een gezond welzijn en een goede samenleving erg goed zien.
“Pesten heeft langdurige en diepgaande gevolgen voor alle betrokkenen. Zowel voor het slachtoffer, als de dader, als de maatschappij.”
De diepgaande gevolgen van pesten en de noodzaak van actie.
Pesten heeft diepgaande en langdurige gevolgen voor alle betrokkenen. Van psychologische, sociale, fysieke en academische schade voor de slachtoffers en psychologische en juridische gevolgen voor de daders. Daarnaast is er een brede impact op de samenleving. Pesten kan levenslange schade veroorzaken.
Het is van cruciaal belang dat we ons bewust zijn van de gevolgen van ons woordgebruik. Van de gevolgen van onze acties. Van de gevolgen van pesten op onze omgeving en voor onze toekomst.
Door preventieve maatregelingen te nemen en de bewustwording te creëren kunnen we een positieve verandering bewerkstelligen en zo ook de gevolgen van pesten voor toekomstige generaties beperken. Werk jij mee aan een veilige omgeving waar respect en empathie centraal staan en verbeter jij je eigen welzijn?
Kom jij in actie door je meer te verdiepen in dit onderwerp en mag ik jou gaan verwelkomen in mijn fijne praktijk voor de workshop ‘water en woorden’ om de bewustwording van jouw taalgebruik en houding te bewerkstelligen? Geef je nu op voor de workshop, heel graag tot ziens!
Hoe kom ik er weer bovenop als ik ben gepest?
Ten eerste; wat ongelooflijk naar dat je dit hebt moeten meemaken. Ik hoop oprecht dat je niet het gevoel hebt dat het aan jou persoonlijk ligt.
Door het lezen van deze pagina weet je dat het kan zijn dat een dader door iets in jou of wat je hebt gedaan getriggerd wordt door een nare situatie in zijn of haar eigen leven of dat er iets anders aan ten grondslag ligt. Daders hebben het vaak in hun jeugd niet gemakkelijk gehad. Dat ligt niet bij jou; het ligt bij de dader. Er is in principe geen goed excuses voor pestgedrag. Zowel jij als slachtoffer als de dader, de pester, hebben eigenlijk hulp nodig.
Nu ben jij de enige die verantwoordelijk is voor jouw eigen acties. Wat er in een ander gebeurt aan emoties kun jij namelijk niet veranderen. Wat een ander aan daden besluit te doen, zijn niet jouw acties, niet jouw woorden. Jij hebt alleen invloed op datgeen wat jij zelf doet, wat jij zelf zegt.
Natuurlijk kun je iets zeggen als “stop hou op”, of “ik vind dit niet prettig wat je nu doet, zou je dat willen laten?”. Je hoeft jezelf niet te verantwoorden met een ‘waarom’. Maar je kunt ook een stapje verder gaan en een professional bezoeken:
Wat doe je als een negatieve ervaring te zwaar wordt om te dragen? Maak het een verhaal in jouw levensboek.
Wanneer je negatieve ervaringen hebt of traumatische gebeurtenissen hebt meegemaakt, dan kan het helpen om bij een gecertificeerde psycholoog EMDR-therapie of IEMT-therapie te volgen. Beide soorten therapie hebben dezelfde uitwerking, alleen is de weg naar het resultaat toe anders.
Wanneer je negatieve ervaringen hebt of traumatische gebeurtenissen hebt meegemaakt, dan kan het helpen om bij een gecertificeerde psycholoog EMDR-therapie of IEMT-therapie te volgen. Beide soorten therapie hebben dezelfde uitwerking, alleen is de weg naar het resultaat toe anders.
De nare ervaring die jij hebt gehad heeft als het ware een rode knop in jouw brein geplaatst, een trigger. Die trigger bevindt zich in het limbisch systeem; het gebied in je brein waar jouw vecht, vlucht, bevriezings- of actie reacties vandaan komen, wanneer jij je in bepaalde situaties bevindt. Je hersenstam, ook wel de reptielenbrein zorgt er naast deze reactie voor dat je bloeddruk verandert net als je hartslag en je ademhaling. Wat je met EMDR- of IEMT therapie doet is die rode trigger verwijderen en de negatieve ervaring of de traumatische gebeurtenis verplaatsen naar de grote hersenen. Dit gedeelte van de hersenen heeft een meer rationele verwerkingsmethodiek. Je ervaart een bepaalde situatie (een actie) waarna je kunt reflecteren en vervolgens komt jouw reactie boven.
Zelf heb ik door meerdere opeenvolgende traumatische gebeurtenissen mee te hebben gemaakt IEMT therapie gevolgd. In mijn belevenis zijn de nare ervaringen niet weggehaald, maar de bijbehorende gevoelens zijn grotendeels geneutraliseerd waardoor het ‘verhalen in mijn levensboek’ zijn geworden. Het leven kan daardoor wat lichter voor je worden.
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) bij slachtoffers van pesten.
In sommige gevallen kan pestgedrag leiden tot PTSS. Voornamelijk wanneer het slachtoffer te maken heeft gehad met fysiek of psychologisch misbruik.
Deze stoornis komt voor bij mensen die traumatische ervaringen hebben meegemaakt en het wordt gekarakteriseerd door de herbeleving van het trauma, vermijding van triggers/ situaties die hun herinneren aan de pestervaring en een verhoogde prikkelbaarheid.
Slachtoffers van pesten kunnen nare dromen hebben en slecht slapen en ze ervaren negatieve gedachten en gevoelens, wellicht schaamte over je situatie. Er zijn emoties die zij niet kunt stoppen zoals huilen of boos worden of het willen schelden of slaan of ze voelen snel paniek opkomen. Naast dit alles kun je als slachtoffer heftig schrikken van dingen en je concentratie is mogelijk slecht.
De klachten van PTSS zijn erg heftig en ze gaan niet vanzelf weg. Ook zie je dat de klachten langere tijd aanwezig zijn, terwijl de traumatische gebeurtenis langer dan vier weken geleden is. Klachten kunnen zelfs na jaren opkomen. Je brein heeft in dat geval emoties langdurig onderdrukt om jou te laten overleven. Heb je hier last van? Kijk dan eens naar de therapie soorten welke beschreven zijn in de voorgaande alinea en maak van jouw negatieve ervaring een ervaring uit jouw levensboek door neutralisatie van de emoties.
“Jij bent verantwoordelijk voor jouw eigen acties. Wil jij een stukje extra bewustwording creëren? Dan is de workshop Water en Woorden in mijn praktijk in Enschede zeker wat voor jou.”
Voorkomen is beter dan genezen. Kom jij naar mijn praktijk in Enschede voor de workshop, coaching of een ontspanningssessie?
Er zijn verschillende wijzen te bedenken om de diepgaande gevolgen van een verkeerde omgang tussen kinderen of volwassenen te verlichten.
Houd je lichaam spanningen vast dan kun je bij mij een heerlijke klankschaalmassage afnemen. Deze cellulaire lichaamsmassage trilt de afvalstoffen en spanningen los en brengt een diepe ontspanning teweeg.
Je kunt ervoor kiezen om een pakket integrale klankcoaching af te nemen. In drie sessies werken we aan punten die jij graag anders zou willen zien. Zoals; meer zelfliefde, minder onzekerheden, loslaten van boosheid, toelaten van rust of loslaten van wrok of schuldgevoelens.
Je verbetert jouw welzijn hiermee.
Maar waar het allemaal mee begint is de bewustwording van je woordgebruik ten opzichte van andere mensen en visa versa.
Het verkeerd gebruiken van woorden zoals in pesterijen brengt zoals je nu weet langdurige gevolgen met zich mee op verschillende niveaus. Voor jou en andere mensen is het essentieel om meer bewustwording te creëren om de maatschappij te verbeteren.
Een betere wereld begint bij jezelf. Wil jij wat touwtjes in je handen krijgen en ervaren dat je het leven wat makkelijker en lichter kunt maken?
In de mooie workshop Water en Woorden komt die bewustwording tot stand.
Als individu kun jij voor jezelf en jouw omgeving een verschil maken. Het maakt niet uit hoe hoeveel; alle beetjes helpen.
Scholen, thuissituaties, werkplekken of online gemeenschappen; overal waar een veilige en respectvolle omgang is, wordt de wederzijdse empathie bevordert waardoor eventuele gevolgen van pesten worden verminderd en waardoor positieve houdingen teweeg worden gebracht.
Fijn om te weten dat jij zelf ook een aandeel kunt hebben in jouw levensgeluk he?
Zie ik jou in mijn fijne en mooie praktijk en mag ik jou aan de hand nemen om bewustwording van taalgebruik tot stand te brengen?
Reserveer dan nu jouw plek binnen een Water en Woorden workshop!
“Hoe fijn zou het zijn als daders (pesters) én slachtoffers én omstanders de impact van woordkeuzes leren begrijpen? Neem contact en duik in de fascinerende wereld van Water en Woorden.”
© Āyus Hartelicht | 2021-2022-2023-2024-2025 |
Gemma van den Berg
© Āyus Hartelicht 2021-2022-2023-2024 |
Gemma van den Berg